Suckhoedoisong.vn - Trời nắng nóng, mọi người sử dụng nước giải nhiệt nhiều hơn. Nếu uống rượu bia, sử dụng đồ uống công nghiệp để giải nhiệt, ăn thức ăn nhanh... càng làm tăng thêm gánh nặng cho gan.

Vậy để phòng và bảo vệ gan cần có chế độ ăn hợp lý, luyện tập, sinh hoạt khoa học.

Gan được ví như nhà máy hóa chất quan trọng của cơ thể con người giúp chuyển hóa, tổng hợp và loại bỏ các chất độc ra khỏi cơ thể. Tất cả thức ăn, nước uống khi vào cơ thể đều được tổng hợp và thanh lọc qua gan, các chất dinh dưỡng được hấp thụ để nuôi cơ thể, còn các chất độc hại gan lọc được sẽ được bài tiết ra ngoài.

Nguyên nhân gây nóng gan

Có nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu là xảy ra do chức năng hoạt động của các tạng phủ quá yếu không thể thải các chất độc sinh ra trong quá trình chuyển hóa; gan và thận suy yếu khiến chức năng thanh lọc không đủ sức giải độc làm chất độc bị tích tụ lại. Những độc tố này tạo môi trường thuận lợi phát sinh mụn nhọt, mẩn ngứa, dị ứng... Ngoài ra, nguyên nhân tiếp theo là tác động từ bên ngoài bao gồm: Sử dụng nhiều loại hóa chất (uống thuốc trong giai đoạn điều trị bệnh). Uống nhiều bia rượu, hút nhiều thuốc lá: Khi sử dụng quá nhiều chất kích thích như bia, rượu sẽ dẫn đến các bệnh lý về gan như: men gan tăng, viêm gan, thận... Ăn uống không điều độ, ăn những thực phẩm quá nhiều năng lượng như thức ăn cay, nóng, chất béo, chất đạm, thực phẩm quá ngọt... Chính năng lượng thừa bị đốt cháy làm gia tăng chuyển hóa cơ bản nên sinh nhiệt trong cơ thể. Làm việc trong môi trường ô nhiễm và thời tiết nóng bức...

Đến mùa nóng, hiệu quả làm việc của cơ thể chúng ta giảm. Một trong những yếu tố ảnh hưởng cơ thể là môi trường. Với thời tiết nóng, độ ẩm chênh lệch ảnh hưởng đến sức khỏe nói chung và lá gan nói riêng. Nóng nực cũng làm hệ miễn dịch giảm khiến cơ thể mất nhiều nước. Trong khi đó, nếu chúng ta  ăn nhiều thức ăn cay, nóng, mang tính nhiệt như rượu bia, ớt, hạt tiêu, quế... sẽ tạo gánh nặng cho cơ thể, nhất là gan.

Do vậy, những hoạt động, phản ứng của cơ thể cũng giảm khiến chúng ta ăn không ngon, ngủ không ngon, hoạt động không hiệu quả, và vì thế các cơ quan trong cơ thể cùng “lên tiếng”, đòi hỏi sự bảo vệ. Chính vì thế, mọi người lắp máy lạnh, ăn thực phẩm mát, uống nước mát... giúp cơ thể giải nhiệt. Nhưng giải nhiệt như thế nào mới đúng cách và hiệu quả?

Rau má thanh nhiệt, giải độc tốt cho gan.

Cần làm gì?

Mùa nắng nóng, đối diện với những tác nhân không tốt cho sức khỏe, nhiệt độ môi trường thay đổi, hoạt động cơ thể cũng phải thay đổi để phù hợp, làm cơ thể dễ nhạy cảm và dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường. Do đó, trong mùa nắng nóng cần có chế độ làm việc và dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý.

Đối với chế độ làm việc, nếu như không có việc ra đường thì hạn chế, bởi điều này có thể ảnh hưởng cơ thể. Nếu bắt buộc phải làm việc trong thời tiết nắng nóng, cần có những biện pháp bảo hộ lao động để hạn chế các tác hại, như khi ra đường nên đội nón, đeo khẩu trang, áo dài tay, găng tay để hạn chế tiếp xúc với nắng nóng. Nếu làm việc trong môi trường máy lạnh, những người có cơ địa dị ứng hay thường xuyên thay đổi môi trường cũng nên lưu ý.

Đối với giải nhiệt cho cơ thể, sự mất nước và phản ứng của cơ thể chậm lại, cho nên phải bù nước và uống đủ nước cho cơ thể, dĩ nhiên tốt nhất là nước lọc bình thường. Tiếp theo, chúng ta phải “lắng nghe cơ thể”. Nếu mệt, chóng mặt, nhức đầu phải kiểm tra dấu hiệu sinh tồn như huyết áp chẳng hạn.

Cần ngủ đủ giấc vì gan cũng như các cơ quan khác trong cơ thể cần thời gian để nghỉ ngơi, tái tạo. Để bảo vệ sức khỏe cho gan, tuyệt đối không lạm dụng rượu bia, bởi gan là cơ quan bị ảnh hưởng nặng nếu người bệnh thường xuyên uống rượu hay nghiện rượu. Biến chứng nặng nhất mà người bệnh có thể gặp phải là xơ gan hay ung thư gan do rượu.

Ngoài ra, giải nhiệt đơn thuần là bảo vệ cho nó đừng hoạt động quá sức; có thời gian biểu làm việc và nghỉ ngơi hợp lý; tăng cường sức đề kháng bằng thực phẩm lành mạnh, bổ sung đầy đủ các chất đạm, đường, mỡ, vitamin, khoáng chất, đặc biệt rau xanh và trái cây tươi. Có thể sử dụng các loại rau, thuốc Nam có tác dụng thanh nhiệt, giải độc như rau má, diếp cá, mướp đắng, một số thực phẩm thông dụng dễ kiếm có tác dụng tốt như dưa hấu, nước chanh... hay sắn dây...    

TS. Nguyễn Xuân Thành